M81 & M82: Bode & Cigar Galaxy - Galaktyka Bodego & Galaktyka Cygaro
M81 Galaktyka Bodego - Odkryta przez niemieckiego astronoma Johanna Elerta Bode w 1774 roku, M81 jest jedną z najjaśniejszych galaktyk na nocnym niebie. Znajduje się w odległości 11,6 miliona lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy i ma jasność pozorną 6,9. Przez lornetkę galaktyka jawi się jako słaba plama światła w tym samym polu widzenia co M82. Mały teleskop pozwoli dostrzec jądro M81. Galaktykę najlepiej obserwować w kwietniu.
Ten oszałamiający obraz Hubble'a został złożony z obserwacji w świetle widzialnym i podczerwonym. Spiralne ramiona galaktyki, które wiją się aż do jej jądra, składają się z młodych, niebieskawych, gorących gwiazd powstałych w ciągu ostatnich kilku milionów lat. Znajduje się tam również populacja gwiazd powstałych podczas epizodu formowania się gwiazd, który rozpoczął się około 600 milionów lat temu. Światło ultrafioletowe pochodzące od gorących, młodych gwiazd fluoryzuje otaczające je obłoki wodoru. Wiele falistych pasów pyłu wije się aż do jądra M81.
Centralne wybrzuszenie galaktyki zawiera znacznie starsze, bardziej czerwone gwiazdy. Jest ono znacznie większe niż wybrzuszenie Drogi Mlecznej. W centrum M81 znajduje się czarna dziura o masie 70 milionów mas Słońca, która jest około 15 razy większa od centralnej czarnej dziury Drogi Mlecznej. Poprzednie badania Hubble'a wykazały, że rozmiar czarnej dziury w jądrze galaktyki jest proporcjonalny do masy wybrzuszenia galaktyki.
M82 lub galaktyka Cygaro, świeci jasno w podczerwieni i jest niezwykła ze względu na swoją aktywność formowania się gwiazd. Galaktyka Cygaro doświadcza oddziaływań grawitacyjnych ze swoim galaktycznym sąsiadem, M81, powodując niezwykle wysokie tempo formowania się gwiazd - wybuch gwiazd.
Wokół centrum galaktyki młode gwiazdy rodzą się 10 razy szybciej niż w całej naszej galaktyce Drogi Mlecznej. Promieniowanie i energetyczne cząstki z tych nowo narodzonych gwiazd wbijają się w otaczający gaz, a powstały wiatr galaktyczny spręża wystarczającą ilość gazu, aby utworzyć miliony kolejnych gwiazd. Szybkie tempo powstawania gwiazd w tej galaktyce w końcu zostanie samoograniczone. Gdy formowanie się gwiazd stanie się zbyt intensywne, zużyje lub zniszczy materiał potrzebny do wytworzenia większej liczby gwiazd. Gwiezdny wybuch ustąpi, prawdopodobnie za kilkadziesiąt milionów lat.
Źródła:
NASA:
Wikipedia:
